بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر آبدهی حوضه با دخالت مدل هیدرولوژی (مطالعه موردی حوضه گالیکش در استان گلستان)

سابقه و هدف: تغییر اقلیم یکی از مهمترین چالشهایی است که بخش های مختلف زندگی انسان را در روی زمین تحت تأثیر قرارخواهد داد. شرایط اقلیمی گرمتر باعث تشدید چرخه آب، تغییر بارش و تغییر در مقدار و زمان ظهور رواناب میگردد. شمال ایران با توجه به شرایط خاص اقلیمی و اهمیت کشاورزی، یکی از آسیبپذیرترین مناطق به تغییر اقلیم میباشد. از این رو پژوهش حاضر به دنبال ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر شرایط هیدرولوژیکی حوضه گالیکش با استفاده از مدل سازی هیدرولوژیکی میباشد. آشفته و مساح(2008) تاثیر عدم قطعیت تغییر اقلیم بر دبی پیک حوضه آیدوغموش در دوره 2069-2040 را برای سناریوی A2 مورد بررسی قرار دادند. در این پژوهش از هفت مدل AOGCM استفاده گردید. در مجموع نتایج نشان داد که دمای حوضه در دوره 2050 بین 1 تا 6 درجه سانتیگراد نسبت به دوره پایه افزایش می یابد(3).مواد و روشها: در این پژوهش در ابتدا از مدل LARS-WG برای ریزمقیاس نمایی دادههای خروجی مدل HADCM3 تحت سناریوهای A1B، A2 وB1 استفاده شد. در ادامه وضعیت رواناب سطحی منطقه تحت تأثیر سناریوهای مختلف تغییراقلیم با استفاده از مدل هیدرولوژی IHACRES مورد بررسی قرار گرفت. با معرفی مقادیر دما و بارش به مدل IHACRES ، رواناب حوضه در دوره 2030-2011 مورد شبیه سازی قرار گرفت.یافتهها: نتایج مطالعه ضمن تأیید کارایی مدل LARS-WG، نشان داد که در شرایط اقلیمی آینده برای دوره زمانی 2030-2011 دما و بارندگی نسبت به دوره مشاهداتی (2010-1985) به ترتیب افزایش و کاهش خواهد یافت.در نهایت نتایج مدلIHACRES نشان داد که رواناب در دوره آتی نسبت به دوره مشاهداتی در هر سه سناریو به ترتیب به میزان 37/6، 43/4 و 94/7 مترمکعب در ثانیه، کاهش پیدا کرده که نشان از تأثیر تغییر اقلیم بر رواناب حوضه در دوره آتی میباشد. نتایج پژوهش ضمن بیان اهمیت تأثیرات تغییر اقلیم کاربرد آنها را در اتخاذ تدابیر لازم در جهت سازگاری با تغییر اقلیم در سیاستهای آتی مدیریت حوضه گالیکش مورد تأئید قرار می-دهد. نتیجهگیری: بررسی سناریوهای تغییر اقلیم دما و باندگی از دادههای مدل HADCM3 نشان میدهد که دمای حوضه در دوره 2030-2011 برای هر سه سناریو افزایش مییابد و بیشترین افزایش مربوط به سناریوی B1 میباشد. شبیهسازی رواناب ماهانه حوضه در دوره آتی و مقایسه مقادیر آن با دوره مشاهداتی حاکی از کاهش متوسط رواناب سالانه دراز مدت در دوره آتی برای هر سه سناریو میباشد که با توجه به کاهش بارندگی و افزایش دما قابل قبول میباشد و بیشترین کاهش مربوط به سناریوی B1 میباشد.